Jeśli będziecie jechać drogą wzdłuż kaskady Soły i poczujecie zmęczenie, zatrzymajcie się na chwilę w centrum Porąbki, nad potokiem Wielka Puszcza. Stoją tu ławeczki i stojaki do zaparkowania rowerów. Wytyczono zadaszone miejsce na ognisko. Gdybyście zapragnęli nagle rozrywki intelektualnej, to proszę bardzo, są stoliki do gry w warcaby i szachy. Ktoś przemyślny zrobił nawet pionki :-)
To nie był jeden z tych cudownych snów, w których szybuję
pod chmurami podziwiając archipelagi rajskich wysp lub skaliste szczyty górskie
i zbocza iskrzące się barwami jesiennego lasu… Śniło mi się, że jestem autorką tętniącego
niegdyś życiem bloga, teraz opuszczonego i pokrytego kurzem gdzieś w
zakamarkach Internetu. Ci, co trafiają tam przez przypadek, patrzą na baton
rowerowy i krzyczą wśród gromkiego śmiechu: „Zero! Zero! Zero! …
To jego wina, że rower stoi zaniedbany w garażu. To jego wina, że godzinami włóczę się po lesie. To jego wina, że nie mam co wpisać na BS. Funio, przez ciebie zeszłam na psy!
Nie chcąc kalać opisem wycieczek z buta tego wspaniałego portalu bikerów, zmuszona byłam założyć blog fotograficzny. Serdecznie pozdrawiam wszystkich tu zaglądających :-)
Pobudka o szóstej rano to nie jest to, co najbardziej lubię. Z campingu Diabla Góra w najpiękniejsze rejony Bieszczad jest jednak prawie 100 km i chcemy tam dojechać na tyle wcześnie, by nie wchodzić na Połoninę Wetlińską w upalnym słońcu południa.
Po niebie od czasu do czasu przemykają chmurki, las daje nieco chłodu, a gdy opuszczamy jego kojący cień, na otwartej przestrzeni umila nam wspinaczkę lekki wiaterek. Człapiemy sobie wolno, równym tempem, podziwiając widoki. Duża ilość pary wodnej w powietrzu powoduje wprawdzie lekkie przymglenie krajobrazu, ale ma to swój urok.
Wokół Chatki Puchatka nie ma jeszcze zbyt wielu ludzi. Siadamy na ławce, posilamy się kanapkami, gdy wtem zauważamy goprowców biegnących pędem do swojego pojazdu i zjeżdżających szlakiem w dół. Po chwili są znowu, wioząc człowieka, który zemdlał w trakcie podchodzenia. Gdy kilka dni temu byliśmy na Tarnicy, również byliśmy świadkiem podobnej akcji. Wtedy zasłabła młoda dziewczyna.
Zastanawiam się czy to tylko zbieg okoliczności, czy też naprawdę wydarza się to często, bo ludzie są coraz mniej sprawni fizycznie. W końcu Bieszczady to nie są wysokie góry i podejścia nie są ani trudne, ani długie. Komfort chodzenia po górach dziś, gdy człowiek ma na sobie oddychającą odzież termoaktywną i popija izotoniki, jest nieporównywalny z czasami mojej młodości, gdy pociło się we flanelowych koszulach, a nie przypominam sobie, by wtedy ratownicy byli wzywani do takich przypadków.
Widok odlatującego helikopterem turysty odcisnął jednak swoje piętno na psychice, a że w międzyczasie słońce wzniosło się wysoko na niebo i zaczęło przygrzewać z całych sił, Piotrek postanawia pozostać w bezpiecznym cieniu Chatki Puchatka. Ja tymczasem robię sobie mały spacer po połoninie. Pięknie tu i turystów niewielu, chwilami wydawać się może, że człowiek ma całe góry dla siebie.
Samotna przechadzka nie może jednak trwać zbyt długo, Piotrek zanudziłby się czekając na mnie godzinami. Gdy wracam w okolice schroniska, zaczyna się już tam robić tłoczno i gwarno. Pryska urok. Pora zacząć schodzenie i tylko w pamięci, i na fotkach zachować rozległe przestrzenie połonin.
Wczorajsze wieczorne studiowanie przewodnika „Szlak Architektury Drewnianej. Podkarpackie” zaowocowało nieodpartym pragnieniem zobaczenia cerkwi w Piątkowej. Wnikliwie przyglądam się zatem mapie, by po drodze zobaczyć możliwie najwięcej lokalnych atrakcji. Początkowo jedziemy znaną nam już drogą, obok cerkwi w Dobrej i Uluczu, które zwiedziliśmy kilka dni temu. Zatrzymujemy się jednak na chwilę, by mógł zobaczyć je Janusz.
Do kościoła w Warze prowadzi podjazd krótki, ale nasłoneczniony, jedziemy jednak by zaliczyć kolejny drewniany obiekt. Rozczarowanie jest straszne. To coś w rodzaju zaniedbanej stodoły z wieżyczką. No trudno, za to teraz jazda w dół – trochę się schłodzimy :-)
Wracamy na drogę wzdłuż Sanu, by zobaczyć pałac znajdujący się we wsi Nozdrzec. Pierwsze wzmianki o wsi pochodzą z 1436r. Na wysokiej skarpie nad Sanem znajdował się dwór obronny. Pierwotnie była to drewniana fortyfikacja, później murowana, zaopatrzona w baszty. W 1843r na miejscu poprzedniej fortyfikacji, został wzniesiony pałac projektowany przez Aleksandra Fredrę. Na ogrodzeniu wisi wielki transparent z napisem „pałac do sprzedania”. Hm, ładny, ale kto by to sprzątał ;-)
Teraz przeprawiamy się na drugi brzeg Sanu. Kilka kilometrów jedziemy drogą, na której szaleją tiry wożące urobek z nadrzecznych żwirowni. Oddycham z ulgą, gdy wreszcie dojeżdżamy do Dąbrówki Starzeńskiej, gdzie znajdują się ruiny zamku.
Znajdują się one nieopodal Sanu, na skraju wsi przy głównej drodze z Dynowa, w otoczeniu parku. Do XXI wieku zachowały się dwie basteje od zachodu, nikłe resztki murów obwodowych, budynków oraz fosy. Od wschodu natomiast widać dziury w ziemi prowadzące zapewne do piwnic pierwotnego dworu obronnego.
Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z XV wieku. Już na początku XVI wieku wymieniony jest bliżej nieznany dwór Nabrzychskich. W 1564 miejscowość przejęli Stadniccy i wybudowali nowy murowany dwór obronny. W latach 1626-33 Stadniccy rozbudowali go w zamek o 3 skrzydłach i 2 narożnych bastejach. Po wygaśnięciu tego rodu zamek przejął jego spadkobierca Józef Antoni Podolski, a następnie rodzina Parysów. W 1789 roku kupił go Piotr Starzeński. Końcem września 1939 r. gdy rezydował tu Kazimierz Starzeński zajęli go napadający na Polskę Sowieci. Jak na barbarzyńców przystało, zamek zdewastowali i ograbili, a bibliotekę i archiwum spalili. Sprofanowali też zwłoki Starzeńskich w kaplicy grobowej. Od 1941 obiekt zajęli Niemcy, a od 1944 ponownie Sowieci niszcząc to co jeszcze pozostało. 25 lutego 1947 r. wysadziła go w powietrze UPA doprowadzając do stanu ruiny. Reszty dokonała zapewne okoliczna ludność pobierając z ruin materiał budowlany.
Do cerkwi w Piątkowej kierujemy się drogą przez Przełęcz Kruszelnicką. Podjazd jest długi i łagodny, ruchu praktycznie żadnego, a las daje miły chłodek. Jedzie się naprawdę super.
Wreszcie docieramy do Piątkowej. Jest tu jedna z najciekawszych architektonicznie cerkwi leżących na szlaku architektury drewnianej. Trochę trudno jednak podziwiać jej walory, jako że wokół budowli jest tylko wąski wykoszony pas. Cerkiew jest zamknięta. Obchodzimy ją wkoło, pstrykamy fotki i wracamy.
Cerkiew św. Dymitra w Piątkowej to drewniana parafialna cerkiew greckokatolicka. Na nadprożu głównego wejścia widnieje napis: Oddaje się tą cerkiew Roku Bożego 1732. Data zapisana jest cyframi arabskimi i cyrylicą. Taką datę podają również szematyzmy duchowieństwa greckokatolickiego. Analiza cech architektonicznych sugeruje jednak, że jest to data remontu lub przebudowy cerkwi, a sama konstrukcja jest wcześniejsza. Od czasu wojny cerkiew nie była użytkowana, całe jej wyposażenie zrabowano. Świątynia w Piątkowej należy do nielicznych na terenie południowo-wschodniej Polski, trójdzielnych cerkwi kopułowych. Cerkiew przeszła gruntowny remont w latach 1958-1961, obecnie nieużytkowana.
Jedziemy przez Jawornik Ruski, gdzie znajduje się cerkiew św. Dymitra, zbudowana w 1882 w miejscu starszej cerkwi pod tym samym wezwaniem, istniejącej co najmniej do 1830. Obok cerkwi znajduje się murowana trójkondygnacyjna dzwonnica parawanowa, służąca jako brama. Po II wojnie światowej cerkiew była użytkowana przez parafię rzymskokatolicką w Borownicy jako kościół filialny, do czasu zbudowania nowego, murowanego kościoła około 2000, obecnie stoi nieużytkowana. Władze Cerkwi Greckokatolickiej rozpoczęły w 2008 starania o zwrot budynku.
Krótki odcinek drogi od Jawornika na kolejną przełęcz daje nam nieźle popalić. Zamiast wić się łagodnymi serpentynami, droga prowadzi prostą stromizną i wyciska z nas siódme poty. Gdy wreszcie docieram na górę jestem tak zasapana, że zapominam o uwiecznieniu widoczku. Byle tylko w dół, byle poczuć chłodzący powiew wiatru…
Po kolejnym przeprawieniu się przez San, chybocząca się nieco kładką, wracamy na camping znaną nam już świetnie drogą. Panowie postanawiają jednak dobić do setki, żeby dystans ładniej wyglądał, ja sobie odpuszczam, mając przed oczyma jedynie wizję odświeżającej kąpieli :-)
Opisy wycieczek rowerowych podkarpackim szlakiem ikon zachęciły naszego bikestatowo-carawaningowego przyjaciela Janusza do zawitania w te strony. Wczoraj dotarł na camping Diabla Góra, a dziś wspólnie wyruszamy na trasę.
Podziwianie architektury drewnianej planowaliśmy zacząć od skansenu w Sanoku. Ku naszemu zdumieniu okazało się, że by zajrzeć do wnętrz zabytkowych budynków, oprócz wykupienia biletów musielibyśmy wynająć sobie przewodnika, co uczyniłoby kwotę 3x12+50 czyli 86 zł za trzy osoby. Wymieniamy więc tylko rzeczowe uwagi na temat stanu umysłowego osoby ustalającej ceny i wsiadamy na rowery, pozostawiając za sobą zdegustowaną naszym brakiem zainteresowania kasjerkę.
Kolejny punkt programu to zamek w Sanoku. Piotrek i ja przyjechaliśmy tu kilka dni temu samochodem (ale to, jak wiadomo, się nie liczy) i zwiedziliśmy znajdującą się tu wystawę ikon. Po prostu cuda, naprawdę warto zobaczyć!
Już w czasach piastowskich, po odzyskaniu przez króla Kazimierza Wielkiego Grodów Czerwieńskich, na obecnym wzgórzu zamkowym stał prawdopodobnie drewniany gród otoczony następnie murem obronnym. W okresie panowania Władysława Jagiełły, na sanockim zamku 2 maja 1417 odbyła się królewska uczta weselna z nowo poślubioną wybranką księżniczką Elżbietą Granowską. Od tego czasu zamek królewski w Sanoku stanowił już oprawę małżonek królewskich. Z polecenia królowej Bony przebudowano gotycki zamek na styl renesansowy. Od początku XV do połowy XVI wieku na zamku miał siedzibę Urząd Grodzki ze starostą oraz sądy: grodzki i ziemski. Obok stała wieża w której odbywali kary skazani za przewinienia. Na zamku swoje urzędy sprawowali starostowie oraz kasztelani sanoccy. Pod koniec XVI wieku zamek uległ dalszej rozbudowie, dobudowane zostało wówczas skrzydło południowe. Na przełomie XVII/XVIII wieku dobudowano skrzydło północne.
W okresie zaborów zamek był siedzibą starostwa. Upadek zamku nastąpił pod koniec XIX oraz na początku XX wieku. W roku 1915 po inwazji rosyjskiej, rozebrane zostało skrzydło południowe. We wrześniu 1939 roku zamek został splądrowany. Do roku 1946 mieścił tu się szpital wojskowy a następnie rusznikarnia. W latach 2000-2004 na zamku prowadzone były prace renowacyjno-konserwatorskie, przebudowie uległy wnętrza zamkowe na potrzeby ekspozycji i powiększających się zbiorów muzealnych..
Przy rynku wznosi się kościół pw. Znalezienia Krzyża Świętego. W 1384 siostra Kazimierza Wielkiego i matka króla Ludwika Węgierskiego, Elżbieta Łokietkówna wydała zgodę na wzniesienie siedziby franciszkanów w Sanoku. Franciszkanie wybudowali drewniany kościół i klasztor. Sanok był kilkakrotnie trawiony przez pożary. Jeden z nich, wywołany przez Tatarów, zniszczył kościół. W 1606 dokonano odbudowy, w wyniku czego powstał nowy murowana świątynia.
W okresie I Rzeczypospolitej pomieszczenia klasztoru były miejscem odbywania sejmików szlacheckich dla całej ziemi sanockiej. Po raz kolejny zabudowania kościoła i klasztoru zostały zniszczone przez pożar w 1632. W latach 1632-1640 dokonano ponownej odbudowy kościoła i klasztoru wykonanej z kamienia łamanego i datę końcową uznaje się za powstanie obecnego kształtu kościoła i klasztoru.
Sanok to jedno z miast leżących na słynnym szlaku Szwejka. Koniecznie trzeba więc przysiąść na ławeczce obok dzielnego wojaka i pogłaskać go po nosie. To przynosi szczęście ;-)
Wart zobaczenia jest również kościół Przemienienia Pańskiego. Stoi w miejscu starej gotyckiej świątyni pw. Michała Archanioła, która doszczętnie spłonęła w 1782 roku i nie została odbudowana. Obecny kościół powstał dzięki staraniom ówczesnego proboszcza ks. Franciszka Czaszyńskiego w 1874 roku. Został wzniesiony według projektu nadinżyniera Józefa Braunseisa. Polichromia secesyjna kościoła pochodzi z początku XX wieku, a wykonał ją Tadeusz Popiel.
Pora opuścić miasto. Kluczymy zaułkami, by ominąć ruchliwą czteropasmówkę. Oddychamy z ulgą, gdy nam się to udaje. Przy drodze krajowej nr 28, w dzielnicy Sanoka - Olchowcach znajduje się cerkiew Wniebowstąpienia Pańskiego. Zbudowano ją w 1844 roku. Obecnie funkcjonuje jako kościół rzymskokatolicki parafialny.
W Majkowej Górze skręcamy w cichą, spokojną drogę prowadzącą wzdłuż Sanu. Naszym celem są ruiny zamku Kmitów w Sobieniu. Początki warowni strzegącej szlaku wzdłuż doliny Sanu sięgają XIII wieku. Na przełomie XIII i XIV wieku powstał tu murowany zamek. W dokumentach pojawił się po raz pierwszy jako Soban, stanowiący własność królewską. Zamek został nadany w 1389 przez Władysława Jagiełłę rycerskiemu rodowi Kmitów. W 1512 roku został zniszczony przez wojska węgierskie. Wkrótce potem Kmitowie przenieśli swoją siedzibę do Leska, a opuszczony zamek popadł w ruinę.
Wytyczając trasę wycieczki korzystam zawsze z map wydawnictwa Compass, na którcy zaznaczone są wszystkie ciekawe obiekty. Jednym z nich jest parafialna cerkiew greckokatolicka, znajdująca się w Manastercu. Została zbudowana w latach 1818-1820, poświęcona w 1822, a odnowiona w 1934. W 1965 cerkiew została przejęta przez Kościół rzymskokatolicki, i zamieniona w kościół pw. Przemienienia Pańskiego. Nie należy do zabytków leżących na szlaku architektury drewnianej, ale warto ją zobaczyć.
Podobną historię ma cerkiew w Bezmiechowej Dolnej. Zbudowana została w 1830. Jako cerkiew filialna należała do parafii greckokatolickiej w Manastercu. Od 1968 używana jest przez Kościół rzymskokatolicki.
Im dalej od Sanoka, tym bardziej puste drogi. Co ciekawe, nawet wąziuteńka nitka asfaltu X kolejności odśnieżania, prowadząca przez las, liczy sobie bez porównania mniej dziur, niż drogi powiatowe w okolicach Bielska :-)
Ostatni punkt programu wycieczki to drewniana trójdzielna cerkiew greckokatolicka (obecnie kościół parafialny p.w. Matki Bożej Różańcowej). Wzniesiona została w 1726 r. w Ropience, a w 1985 r. przeniesiona do Wańkowej. Wyposażenie zostało zniszczone i rozkradzione.
Pora wracać na camping. Jeszcze tylko krótki postój przy sklepie w Tyrawie Wołoskiej, by nabyć produkty na wieczornego grilla. To był kolejny udany dzień :-)
A na koniec jeszcze jedna fotka z Sanoka. Nie została wprawdzie zrobiona w czasie wycieczki rowerowej, ale wstawiam ją, bo choć w części oddaje urok pięknie oświetlonego rynku :-)
niradhara
